Khả năng đáp ứng (affordance)

Trong nguyên lý thiết kế, khả năng đáp ứng diễn tả cách con người đánh giá chức năng hoạt động của một vật thể dựa trên những tính chất vật lý của nó.

Ví dụ như một vật có thiết kế hình tròn sẽ đem lại cảm giác có liên quan đến chuyển động lăn hơn là một vật có thể kế hình vuông. Điều này không có nghĩa là một vật hình vuông thì không thể lăn tròn được, chỉ là những vật có thiết kế tròn sẽ có khả năng đáp ứng chuyển động lăn tốt hơn.

Thử quan sát hai thiết kế bên dưới và cho mình biết bạn có suy nghĩ như thế nào về chúng nhé!

Có bao giờ bạn đi vào một quán cà phê, ra sức kéo cánh cửa lại để đi vào bên trong nhưng chợt cảm thấy quê mùa khi không thể kéo được cánh cửa đó không? Đừng buồn nhé, đó không phải lỗi của bạn vì trong trường hợp đó thiết kế của tay nắm cánh cửa không thể hiện đúng tính chất vật lý của hành vi mở cửa thôi. Trong trường hợp này, lẽ ra bên sản xuất cửa cần phân biệt hai chiều của cánh cửa và chọn thiết kế phù hợp hơn để giúp người dùng hiểu khi nào họ cần đẩy cánh cửa ra và khi nào họ cần kéo cánh cửa lại để mở nó dễ dàng.

Dựa trên nguyên lý thiết kế này, lựa chọn hình ảnh phù hợp để mô phỏng tính chất vật lý của các vật thể sẽ giúp cải thiện tính dễ sử dụng tốt hơn.

Mình rất thích giao diện của những chiếc điện thoại iPhone từ bản iOS 6 trở về trước bởi vì nó có khả năng mô phỏng tính chất vật lý của những nút bấm trên giao diện giống với những nút bấm ngoài đời thật hơn. Nhìn vào thiết kế của cái nút sẽ hiểu ngay rằng đây là một thứ có thể bấm được.